Erk YURTSEVER
TÂRÎHÇE:
12 hayvanlı Türk yıllığı, bir Ay-Güneş yıllığıdır. Çinliler Türk’lerden aldıkları bu yıllığı 2002 yılı i’tiâriyle, 3439 Güneş yılından bu yana yazılı kaynaklarında kullanmışlardır. Buna ek olarak, Yazılı Çin Târîhi’nin öncesindeki 1200 yıllık Sözlü Çin Târîhi’nin de bu yıllık ile târîhlendirildiği gözönüne alınırsa, yıllığın yalnız Çin’de 4639 yıldır kullanıldığı ortaya çıkar.
YILBAŞI:
12 hayvanlı Türk yıllığında yeni yıl, Güneş’in Kova Burcu’na girmesinden sonra görünen ilk hilâl ile başlar. O andan i’tibâren yeni yılın birinci ayının birinci günü başlamış olur. Dolayısı ile, Türk yıllığı yılbaşısı Mîlâdî yıllığa göre 20 Ocak ile 18 Şubat arasındaki herhangi bir güne isâbet edebilir.
YIL SÜRESİ:
Güneş Yılı süresi 365.24218979 gündür. Bu süre içine 12 adet Türk Ayı girer. Birinci Güneş Yılı, 13üncü Ay Ayı’nın yaklaşık 11inci, ikinci Güneş Yılı, 25inci Ay Ayı’nın yaklaşık 22nci ve üçüncü Güneş Yılı ise 38inci Ay Ayı’nın yaklaşık 3üncü günlerinde tamamlanırlar. Kısacası 3 Güneş Yılı süresi içerisine 37 Ay Ayı ve yaklaşık 3 gün girer. İşte bu sebepten ötürü Türk Yılı süresi, bâzen 12 bâzen de 13 Ay Ayı olur. Gün sayısı olarak Türk Yılı bâzen 354 veyâ 355 bâzen de 384 gün olabilir.
Hilâl, yer yüzünün her noktasından mutlakâ aynı gün görünmeyebilir. Bu bakımdan herhangi bir Türk yılı yer yüzünün batısında 355 gün çekerken doğusunda 354 gün çekebilir. Bir başka deyimle, herhangi bir Türk Yılı yer yüzünün batısında, Güneş Yılı’nın farazâ 32nci gününde başlarken, doğusunda 33üncü gününde başlayabilir.
AY SÜRESİ:
Ay süresi, o ayı başlatan hilâli tâkîb eden ilk hilâlin görünümünde biter. Yeni hilâlin göründüğü gün, süren ayın son günü, göründüğü an ise yine süren ayın son gününün bitiş ânı veyâ yeni ayın ilk gününün başlangıç ânı yâni başlangıcıdır.
Ay, Yer çevresini 29.5305845830903 günde dolaşır. Bu sebepten Türk Ayları bâzen 29, bâzen de 30 gün çekerler.
Hilâl, yer yüzünün her noktasından mutlakâ aynı gün görünmeyeceğinden herhangi bir Türk Ayı yer yüzünün batısında 30 gün çekerken doğusunda 29 gün çekebilir. Bir başka deyimle, herhangi bir Türk Ayı yer yüzünün batısında, Güneş Yılı’nın farazâ 175inci gününde başlarken, doğusunda 176ncı gününde başlayabilir.
GÜN SÜRESİ:
Devamını oku